Εγκεφαλική Παράλυση
H εγκεφαλική παράλυση (ΕΠ) είναι μια συχνή νευροαναπτυξιακή διαταραχή που περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον William Little. Η συχνότητα της παγκοσμίως είναι 2-2,5 ανά 1000 ζωντανές γεννήσεις. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι η προωρότητα και τα νεογνά με μικρό βάρος γέννησης.
Είναι ένας όρος που καλύπτει μια ομάδα μη προοδευτικών, αλλά συχνά μεταβαλλόμενων δευτερογενών κινητικών διαταραχών, που προκαλούνται από αλλοιώσεις ή βλάβες του εγκεφάλου στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής του. Μπορεί να θεωρηθεί ως μια στατική εγκεφαλοπάθεια, η κλινική εικόνα όμως του παιδιού μπορεί να τροποποιηθεί εξαιτίας της ανάπτυξής, της πλαστικότητας και της ωρίμανσης του κεντρικού νευρικού συστήματος και του σώματος.
H αιτιολογία της ΕΠ είναι πολυποίκιλη και πολυπαραγοντική. Οι αιτίες μπορεί να είναι:
– Συγγενείς βλάβες
– Γενετικές διαταραχές
– Φλεγμονώδεις διαταραχές
– Μολύνσεις
– Ανοξικές βλάβες
– Τραυματικές βλάβες
– Μεταβολικές διαταραχές
Ο τραυματισμός του εγκεφάλου μπορεί να είναι προγεννητικός, περιγεννητικός και μεταγεννητικός. Στους προγεννητικούς παράγοντες ανήκουν μολύνσεις του ενδομητρίου, επιπλοκές του πλακούντα, πολλαπλή κυοφορία και προβλήματα υγείας της μητέρας, όπως η επιληψία και ο υπερθυρεοειδισμός.
Στους περιγεννητικούς παράγοντες ανήκουν οι λανθασμένοι χειρισμοί κατά τη διάρκεια του τοκετού, μολύνσεις, ενδοκρανιακές αιμορραγίες, επιληπτικές κρίσεις και υπογλυκαιμία.
Στους μεταγεννητικούς παράγοντες ανήκουν οι λοιμώξεις, οι μηνιγγίτιδες, υποξικές βλάβες όπως μετά από ένα πνιγμό, ή τραυματικής αιτιολογίας βλάβες όπως μετά από μία κάκωση της κεφαλής.
Η κατηγοριοποίηση της εγκεφαλικής παράλυσης γίνεται ανάλογα με τα τμήματα του σώματος που εμφανίζουν τη διαταραχή. Η πιο κοινή μορφή είναι η διπληγία, η οποία σχετίζεται με την προωρότητα και το χαμηλό βάρος γέννησης. Σε αυτή την κατηγορία τα κάτω άκρα είναι περισσότερο επηρεασμένα από ότι τα άνω άκρα. Στην ημιπληγική μορφή της εγκεφαλικής παράλυσης υπάρχει μυϊκή αδυναμία στο άνω άκρο, το κάτω άκρο και τον κορμό της ίδιας πλευράς. Η παθογέννηση ποικίλει. Στην τετραπληγική μορφή της εγκεφαλικής παράλυσης εμφανίζεται κινητική απόκλιση σε όλα τα άκρα και τον κορμό. Σχετίζεται με σοβαρή υποξία του βρέφους.
Πέρα από τις κινητικές αποκλίσεις αξιολόγηση θα πρέπει να γίνει στις συννοσηρότητες που εμφανίζονται στην εγκεφαλική παράλυση, όπως είναι οι γνωσιακές διαταραχές, η επιληψία, ο πόνος, οι διαταραχές κύστης και οι συμπεριφορικές αποκλίσεις.
Σημαντικό ρόλο στην εγκεφαλική παράλυση παίζει η άμεση διάγνωση της απόκλισης, το οποίο είναι κυρίως η αρμοδιότητα του παιδιάτρου. Το ιατρικό ιστορικό καθώς και η αξιολόγηση της κλινικής εικόνας του βρέφους είναι δύο πολύ σημαντικοί παράγοντες για την έγκαιρη διάγνωση, το οποίο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την άμεση έναρξη ενός προγράμματος εξειδικευμένης φυσικοθεραπείας. Είναι αποδεδειγμένο πλέον ερευνητικά ότι η άμεση έναρξη της αποκατάστασης προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα ως προς τη βελτίωση της πλαστικότητας τους εγκεφάλου, της ικανότητας δηλαδή των νευρώνων να προσαρμόζουν τη λειτουργία τους και τη μορφολογία τους σε μεταβολές του περιβάλλοντος, επομένως και μετά από ένα τραυματικό συμβάν.
H έγκαιρη διάγνωση θα δώσει επιπλέον τη δυνατότητα στο φυσικοθεραπευτή, να μεταφέρει τις απαραίτητες οδηγίες και κατευθύνσεις στους γονείς, ώστε άμεσα και εκείνοι να συμμετάσχουν στο κομμάτι της αποκατάστασης.
Υπάρχει μια συγκεκριμένη αναπτυξιακή περίοδος στον κάθε βρέφος και παιδί, στην οποία η αισθητηριακή εμπειρία μπορεί να μεταβάλλει τη δομή και τη λειτουργία των κυκλωμάτων με τον αποτελεσματικότερο τρόπο. Αν ο οργανισμός δε λάβει το κατάλληλο ερέθισμα στην αντίστοιχη κρίσιμη περίοδο, μπορεί να γίνει δυσκολότερη, λιγότερο αποτελεσματική ή και αδύνατη η εκμάθηση μιας δεξιότητας .
Ο σκοπός λοιπόν της εξειδικευμένης έγκαιρης και εξατομικευμένης φυσικοθεραπείας, είναι η παροχή των κατάλληλων ερεθισμάτων και η ενσωμάτωση του βρέφους σε αντίστοιχες λειτουργίες, ώστε να ευοδωθεί η νευροπλαστικότητα και το βρέφος να αναπληρώσει σημαντικό μέρος από τις δεξιότητές του που ειδάλλως πιθανά δε θα μπορούσε να επιτύχει.
Κάθε παιδί με εγκεφαλική παράλυση είναι διαφορετικό από τα υπόλοιπα και επομένως απαιτεί εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης βασισμένο στις δυνατότητες του, την οικογενειακή υποστήριξη, την παθολογία και τη συννοσηρότητα. Αυτό το σχεδιασμό και την πρακτική του εφαρμογή μόνος ένας εξειδικευμένος παιδιατρικός φυσικοθεραπευτής μπορεί να το επιτελέσει ώστε να αγγίξει το μέγιστο των δυνατοτήτων ενός παιδιού.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
NeuroPhysioKids (2018)
Morgan C., Novak I., Badawi N., (2013), Enriched environments and motor outcomes in cerebral palsy: systematic reviewand meta-analysis, Pediatrics, 132, 735-746
Novak I., (2014), Evidence-based diagnosis, health care and rehabilitation for children with cerebral palsy, Journal of child neurology, 29, (8), 1141-1156
Rosen M., Dickinson J., (1992), The incidence of cerebral palsy, Am J. Obstet Gynecol., 167, 417-423
Sankar C., Mundkur N., (2005), Cerebral palsy-definition, classification, etiology an early diagnosis, Indian journal of pediatrics, 72, 865-868
Shevell M., Dagenais L., Hall N., (2009), The relationship of cerebral palsy subtype and functional motor impairment: a population-based study, Den Med Child Neurol., 51, 872-877
NeuroPhysioKids
Εξειδικευμένο Παιδιατρικό & Νευρολογικό Εργαστήριο Φυσικοθεραπείας